Oscar Wilde (16/10/1854 – 30/11/1900)

To drift with every passion till my soul

Is a stringed lute on which can winds can play,

Is it for this that I have given away

Mine ancient wisdom and austere control?

Methinks my life is a twice-written scroll

Scrawled over on some boyish holiday

With idle songs for pipe and virelay,

Which do but mar the secret of the whole.

Surely there was a time I might have trod

The sunlit heights, and from life's dissonance

Struck one clear chord to reach the ears of God:

Is that time dead? lo! with a little rod

I did but touch the honey of romance -

And must I lose a soul's inheritance?

ετσι... γιατι μου ελειψε το χρωμα σημερα...

Fruit trees by the lake

The Maiden

Bluhender Garden .

.

.

.

Gustav Klimt

Stéphane Mallarmé (1842-1898)

Γαλλος ποιητής και κριτικός και ίσως μεγαλύτερος εκπρόσωπος του Συμβολισμού στη Γαλλία.

Από το 1877 καθιερώνει στο διαμέρισμά του στο 89 της rue de Rome, κάθε Τρίτη συναντήσεις με τους φίλους του – αφρόκρεμα της γαλλικής διανόησης. Οι W.B. Yeats, Rainer Maria Rilke, Nadar, Paul Valéry, Stefan George, Paul Verlaine και πολλοί άλλοι (les Mardistes όπως τους έλεγαν από την γαλλική λέξη Mardi που σημαίνει Τρίτη) συζητούν για ποίηση, ζωγραφική, φιλοσοφία.

Το κοινό τον ‘ανακαλύπτει το 1883-1884 μέσα από το άρθρο για τους Poètes maudits που του αφιερώνει ο Verlaine αλλά και το βιβλίο του Huysmans ‘A Rebours’ στο οποίο ο κεντρικός ήρωας θαυμάζει τα ποιήματα του Verlaine και του Mallarmé.

Η ποίηση του Mallarmé θεωρείται πολύ δύσκολη να μεταφραστεί κυρίως λόγω της σημαντικότητας των ηχητικής των λέξεων μεταξύ τους που τις περισσότερες φορές δίνουν άλλο νόημα όταν ένα ποίημα ακούγεται και δεν διαβάζεται. Ένα παράδειγμα που βρήκα είναι στην αρχή ενός σονέτου που η φράση 'ses purs ongles' όταν το ακούει κανείς παίρνει άλλο νόημα 'c'est pur son' (Roger Pearson – ‘unfolding Mallarmé’).

Stéphane Mallarmé by Édouard Manet.

Λέγεται ακόμη ότι αυτό το ‘pur son’ της ποίησης του Mallarmé ενέπνευσε μεγάλους συνθέτες. Ανάμεσα σ’ αυτούς, ο Claude Debussy's, στο ‘Prélude à l'après-midi d'un faune – από το ομότιτλο ποίημα του Mallarmé, ο Maurice Ravel που ‘έντυσε’ τα ποιήματα του ‘Trois poèmes de Stéphane Mallarmé’ και ο Darius Milhaud (Chansons bas de Stéphane Mallarmé).

Αυτό που με συγκίνησε πραγματικά είναι το ποίημά του ‘Un coup de dés jamais n'abolira le hasard’ – το πιο ‘προχωρημένο’ του ποίημα όπως λέγεται – το οποίο έγραψε το 1897.

Το ποίημα αυτό αποτέλεσε έμπνευση για την μεγαλύτερη σε διάρκεια ταινία του Man Ray ‘Les Mystéres du Château du Dé’ που γύρισε το 1929.

Ενδύματα

(χαλκογραφία -Παναγιώτης Τέτσης)

Μέσα σ' ένα κιβώτιο ή μέσα σ' ένα έπιπλο από πολύτιμον έβενο θα βάλω και θα φυλάξω τα ενδύματα της ζωής μου.

Tα ρούχα τα κυανά. Kαι έπειτα τα κόκκινα, τα πιο ωραία αυτά από όλα. Kαι κατόπιν τα κίτρινα. Kαι τελευταία πάλι τα κυανά, αλλά πολύ πιο ξέθωρα αυτά τα δεύτερα από τα πρώτα.

Θα τα φυλάξω με ευλάβεια και με πολλή λύπη. Όταν θα φορώ μαύρα ρούχα, και θα κατοικώ μέσα σ' ένα μαύρο σπίτι, μέσα σε μια κάμαρη σκοτεινή, θα ανοίγω καμιά φορά το έπιπλο με χαρά, με πόθο, και με απελπισία.

Θα βλέπω τα ρούχα και θα θυμούμαι την μεγάλη εορτή - που θα είναι τότε όλως διόλου τελειωμένη.

Όλως διόλου τελειωμένη. Tα έπιπλα σκορπισμένα άτακτα μες στες αίθουσες. Πιάτα και ποτήρια σπασμένα κατά γης. Όλα τα κεριά καμένα ώς το τέλος. Όλο το κρασί πιωμένο. Όλοι οι καλεσμένοι φευγάτοι. Mερικοί κουρασμένοι θα κάθονται ολομόναχοι, σαν κ' εμένα, μέσα σε σπίτια σκοτεινά - άλλοι πιο κουρασμένοι θα πήγαν να κοιμηθούν.

Κωνσταντίνος Καβάφης

.........

Νadar (Gaspar-Felix Tournachon) 1820-1910

‘Caricaturiste” γεννημένος στο Παρίσι γνωστός περισσότερο για τα πορτραίτα φημισμένων προσωπικοτήτων της εποχής του.

Σπουδάζει Ιατρική και όταν χάνει τον πατέρα του αρχίζει να κάνει διάφορες δουλειές για να βοηθήσει τη μητέρα του και τον μικρότερο αδελφό του Adrien. Γράφει μικρά άρθρα σε εφημερίδες και ζωγραφίζει καρικατούρες γνωστών προσώπων της τέχνης και της πολιτικής.

Το 1848 κατατάσσεται μαζί με τον αδελφό του στην πολωνική λεγεώνα και στο διαβατήριο του μπαίνει το όνομα Nadarsky. Από τότε αρχίζει να χρησιμοποιεί το όνομα Nadar.

Τις πρώτες φωτογραφίες του τις παίρνει στο 1853 και το 1858 ήταν ο πρώτος που έβγαλε αεροφωτογραφία το Παρίσι.

Το 1854 παντρεύεται την Ernestine, κόρη καλής και πλούσιας οικογένειας και αποκτά μαζί της ένα γιο. Οι bohème συνήθειές του όμως δεν τον αφήνουν να ‘ησυχάσει’. Συνεχίζει να βλέπει τους φίλους του και πολύ συχνά τους φιλοξενεί στο σπίτι του, εκνευρίζοντας έτσι τη σύζυγό του.

Το atelier στο νούμερο 35 της boulevard des Capucines το 1860.

Το 1863 κατασκευάζει ένα τεράστιο μπαλόνι που το ονόμασε ‘Le Géant΄το οποίο ενέπνευσε και τον Jules Verne στο Cinq semaines en ballon.

"Nadar élevant la Photographie à la hauteur de l'Art" Λιθογραφία του Honoré Daumier (δημοσιεύθηκε στο Le Boulevard το 1862)

Ο Nadar θεωρείται από τους καλύτερους φωτογράφους πορτραίτων. Από τον φακό του πέρασαν σχεδόν όλες οι προσωπικότητες της εποχής του.

Charles Baudelaire

George Sand

Honoré de Balzac

Sara Bernardt

Victor Hugo

Claude Debussy

Ivan Turgenev

Jeanne Duval

Ηθοποιός και χορεύτρια, είναι κυρίως γνωστή σαν η μούσα του Baudelaire. H γυναίκα που αγάπησε ο Baudelaire περισσότερο και από τη μητέρα του.

Λίγα πράγματα είναι γνωστά για την Duval. Σαν γενέτειρά της αναφέρονται τουλάχιστον 5 διαφορετικές περιοχές (Ταιτή, Αγιος Δομίνικος, Αγιος Μαυρίκιος, Νότια Αφρική, Μαδαγασκάρη…). Ακόμα και το όνομά της δεν γνωρίζουμε αν είναι το πραγματικό. Αναφέρεται σαν Duval, Lemer, Lemaire ή Prosper. Ο Baudelaire την φώναζε χρησιμοποιώντας κάθε φορά άλλο επίθετο. Κανείς δεν γνώριζε πότε έφτασε στο Παρίσι. Εκεί έπαιξε μικρούς ρόλους στο θέατρο Porte-Saint-Antoine και γνωρίστηκε με τον Nadar και έγινε ερωμένη του. Με τον Baudelaire γνωρίστηκε κάτω από περίεργες συνθήκες. Ένα βράδυ τον Μάιο του 1842 ο Baudelaire κάνοντας βόλτα στη Montmartre με τον φίλο του Cladel είδε την Duval να κακοποιείται από μια παρέα μεθυσμένων. Την συνόδευσε σπίτι της και μετά από λίγο καιρό της νοικιάζει ένα σπίτι στο Île Saint-Louis δίπλα στο Ηôtel Pimodan εκεί που ίδιος έμενε τότε.

(σκίτσο του Baudelaire - 1859)

Ο ίδιος ο Baudelaire την έλεγε ‘maîtresse des maîtresses’ και ‘Μα Vénus Noire’ και λέγεται ότι για κείνον η Duval συμβόλιζε την επικίνδυνη ομορφιά, τη σεξουαλικότητα και το μυστήριο που μια Κρεολή μπορούσε να εκφράζει στα μέσα του 19ου αιώνα στη Γαλλία. Τα 20 χρόνια που έζησαν μαζί ήταν γεμάτα πάθος, χωρισμούς και επανασυνδέσεις. Η ζωή της Duval με τον Baudelaire έγινε γνωστή κυρίως από τα γράμματα που εκείνος έστελνε στη μητέρα του Mme Aupick η οποία κατέστρεψε όλα τα γράμματα που η Duval έστελνε σε εκείνον και έτσι δεν βρέθηκαν ποτέ. Σε ένα από γράμματα που έστειλε ο Baudelaire στη μητέρα του έγραφε το 1845: « Quand mademoiselle Jeanne Lemer vous remettra cette lettre, je serais mort. Elle l'ignore. Sauf la portion réservée à ma mère, Mlle Lemer doit hériter de tout ce que je laisserai ». Πορτραίτο της Duval από τον Manet

Τον Απρίλιο του 1859 η Duval αρχίζει να αρρωσταίνει σοβαρά. Τα ναρκωτικά, η σύφιλη και το ποτό της προκαλούν ημιπληγία. Ο Baudelaire την βάζει στο νοσοκομείο Maison de santé Dubois το οποίο φιλοξενούσε συγγραφείς και καλλιτέχνες εκείνης της εποχής. Όταν βγαίνει από το νοσοκομείο ο Baudelaire της βρίσκει ένα διαμέρισμα και μένει για λίγο καιρό μαζί της.

Η τελευταία αναφορά του Baudelaire για την Duval θα γίνει σε ένα γράμμα που ο ίδιος στέλνει και ζητά στον συμβολαιογράφο του να στείλει 50 φράγκα στην Jeanne που έχει αρχίσει πια να τυφλώνεται. « Je vous supplie d'envoyer 50 francs à Jeanne, sous enveloppe (Jeanne Prosper, 17 rue Sauffroy, Batignolles). Je crois que cette malheureuse Jeanne devient aveugle ».

Η Duval πέθανε από σύφιλη το 1862 και ο Baudelaire την ακολούθησε πέντε χρόνια αργότερα.

(λέγεται ότι η Duval εθεάθη από τον Nadar το 1870 για τελευταία φορά μισότυφλη και με δεκανίκια υποφέροντας από τη σύφιλη).

Charles Aznavour - Et pourtant

« …J'arracherai sans une larme, sans un cri

Les liens secrets qui déchirent ma peau

Me libérant de toi pour trouver le repos

Et pourtant, et pourtant

Je marcherai vers d'autres cieux, d'autres pays

En oubliant ta cruelle froideur

Les mains pleines d'amour j'offrirai au bonheur

Et les jour et les nuits

Et la vie

De mon cœur.. »

Karl Blechen (1798-1840)

Γερμανός ζωγράφος τοπίων. Τα τοπία του μυστηριώδη και φανταστικά απείχαν πολύ από τα κλασικά πρότυπα ζωγραφικής της εποχής του.

Η αναγνώριση του ταλέντου του από τον Schinkel τον οδήγησε στο βασιλικό θέατρο ως ζωγράφο σκηνικών.

H κατάθλιψη τον οδήγησε τελικά στο ψυχιατρείο όπου και πέθανε σε ηλικία 42 ετών.

Poètes maudits

Οι ποιητές που ζουν έξω από τα σύνορα (η και ενάντια στα συστήματα) της κοινωνίας. Η ζωή τους - γεμάτη αλκοόλ, ναρκωτικά, βία, ‘ανάρμοστες’ συμπεριφορές, ψυχικές διαταραχές – έχει μικρή διάρκεια. Σχεδόν όλοι τους ‘φεύγουν’ νωρίς…

Πρώτος poète maudit θεωρείται ο François Villon αλλά ο όρος άρχισε να χρησιμοποιείται ευρέως στις αρχές του 19ου αιώνα από τον Alfred de Vigny ο οποίος στο δράμα του Stello (1832) αποκαλεί τους ποιητές “la race toujours maudite par les puissants de la terre.”

Άλλοι ‘καταραμένοι ποιητές’ θεωρούνται οι Charles Baudelaire, Paul Verlaine, Arthur Rimbaud και Lautréamont.

Ο Paul Verlaine εκδίδει το έργο ‘Les poètes maudits’ το 1884, προς τιμήν των: Tristan Corbière, Arthur Rimbaud, Stéphane Mallarmé , Marceline Desbordes-Valmore, Villiers de l’Isle-Adam και Pauvre Lelian (Paul Verlain).

Κατά τον Verlaine, Poètes maudits είναι οι ποιητές που αδικήθηκαν από τη μοίρα τους και η προσφορά τους δεν αναγνωρίστηκε στην εποχή τους. ‘Καταραμένοι’ όμως είναι και γιατί αρνήθηκαν να ενταχθούν στη σύμβαση και επέλεξαν να ζουν στο περιθώριο. Η αντισυμβατική ζωή που ακολούθησαν (ακoλουθούν) τους έφερε πιο κοντά στο θάνατο.

Jugez-en...

Steve McQueen (24/3/1930 – 7/11/1980)

“I would rather wake up in the middle of nowhere than in any city on earth.”